Dzięki udziałowi Biblioteki Publicznej w Programie Rozwoju Bibliotek oraz dzięki owocnej współpracy ze studiem architektury Signum, udało się stworzyć wirtualny model współczesnej i historycznej zabudowy naszego miasta. Model ten po odpowiednich zabiegach graficznych wykorzystany zostanie do stworzenia interaktywnej Multimedialnej Mapy Miasta. W galerii na stronie internetowej umieszczonych jest kilka wizualizacji. Więcej materiałów dostępnych jest w siedzibie Biblioteki Publicznej. Poniżej krótki tekst, który opisuje zmiany, jakie zaszły w powojennym Kaliszu.

Kalisz Pomorski (Kallies im Pommern)

Wojna brutalnie obeszła się Kaliszem Pomorskim. Zniszczono niemal 100 procent zabudowy. W centrum ocalał kościół stojący wśród głównego placu, lecz zniknęła zabudowa ten rynek tworząca. Zniknął też duch starego Kalisza. Miasto Kalisz Pomorski (Kallies im Pommern) było miasteczkiem o zwartej zabudowie, założonym wśród 3 jezior, na układzie wytyczonym wg. prawa magdeburskiego. Małe domy, kryte dachami spadzistymi budowały niepowtarzalny klimat „uzdrowiska świeżego powietrza”. W mieście sprzed 1939 roku mieszkało 3. 857 mieszkańców.

Odbudowa powojenna (w pierwszym etapie) skupiła się na pobudowaniu standardowych dla Polski Ludowej bloków mieszkalnych. Budynki nijak się miały do skali małego miasteczka, lecz paradoksalnie sprawiły, że dawne pozbawione innej zabudowy centrum miasta znów, przynajmniej częściowo, wypełniło się mieszkańcami. Zabudowa powojenna to przede wszystkim tryumf indywidualizmu, wyrażony przez zabudowę jednorodzinną rozproszoną na nowych parcelach wokół jezior - z dala od starego centrum. W dniu dzisiejszym Kalisz zamieszkuje ok 4.100 mieszkańców, niewiele więcej niż przed wojną. Mieszkańcy nie współtworzą jednolitego przestrzennie skupiska (jak przed wojną), mieszkają w oderwaniu od centrum, którego nie odbudowano do dzisiaj. Wokół miasta na wzgórzach wyrosły lasy, których przed wojną nie było, co stanowi stosunkowo nieliczny przypadek zmiany na lepsze.

Wędrówka po historii miasta ukazuje, jak przy swojej małej skali, miasto Kalisz Pomorski potrafiło wykorzystać atuty swojej lokalizacji i zbudować niepowtarzalny mikroklimat przestrzenny. Warto by te sprawdzone historyczne wzorce wytyczyły kierunek, w którym miasto będzie rozwijać się w przyszłości.

mgr inż. arch. Przemysław Bejnarowicz


Wirtualny model współczesnej i historycznej zabudowy miasta Kalisz Pomorski powstał w ramach projektu „Świadectwa historii Kalisza Pomorskiego”, zorganizowanego w ramach realizowanego przez Fundację Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego Programu Rozwoju Bibliotek, który ma ułatwić polskim bibliotekom publicznym dostęp do komputerów, Internetu i szkoleń. Program Rozwoju Bibliotek w Polsce jest wspólnym przedsięwzięciem Fundacji Billa i Melindy Gates oraz Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.


Kalisza Pomorski


Kallies im Pommern